زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

محمد بن جعفر دیباج





ابوجعفر محمد بن جعفر بن محمد (علیهماالسلام) دیباج (م ۲۰۳ق)، فرزند امام صادق (علیه‌السّلام) و از محدثان شیعه قرن دوم و سوم هجری قمری بود. دیباج در دوران خلافت مامون در حجاز خروج کرد ولی بعد از حمله سپاه مامون به اسارت در آمد.


۱ - معرفی اجمالی


ابوجعفر محمد بن جعفر بن محمد (علیهماالسلام) دیباج علوی‌ هاشمی، را به خاطر صورت زیبایش به دیباج ملقب کردند.
[۱] ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۲۴۵.    
پدرش امام صادق (علیه‌السّلام)، و مادرش‌ ام ولد بود.
[۲] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، ص۳۵۸.    
وی نزد پدر و دیگران علم حدیث را فرا گرفت.
[۳] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۶۷.    
محمد دیباج در دوران خلافت مامون (۱۹۸-۲۱۸ق) در حجاز خروج کرد و مردم حجاز با او بیعت نموده و به او لقب امیر مؤمنان دادند. او اولین فرد از بنی الحسین (علیه‌السّلام) بود که سال ۲۰۰ق برای امر خلافت با او بیعت صورت پذیرفت. مامون، عیسی جلودی را جهت سرکوبی وی به مکه فرستاد و با حمله سپاه مامون، یارانش از گرد او متفرق شدند و دیباج به اسارت در آمد. او را از حجاز به نزد مامون در خراسان فرستادند.
[۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۱۱۳.    
علمای شیعه او را فردی شجاع، عابد، فاضل و محدث به‌شمار آورده‌اند و کسانی چون موسی بن سلمه، محمد بن ابی عمر و اسحاق بن موسی از او روایت کرده‌اند.
[۵] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۹، ص۱۷۱-۱۷۲.    
وی دارای مطلبی بود که از پدرش روایت کرده است.
[۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۴، ص۱۴۹.    
سرانجام وی در سال ۲۳۰ق در خراسان از دنیا رفت و مامون خود بر او نماز گزارد.
[۷] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۳۵۶.    
[۸] حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۶۸.    
[۹] قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۱۷۶.    
[۱۰] استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۸۹.
[۱۱] مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۲۴۶.    
[۱۲] خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۱۷۲.    
[۱۳] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۹۵.
[۱۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۵.    
[۱۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۶۹.    
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۳۴۷.    
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۵۰۰.    
[۱۸] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۷۹.    
[۱۹] بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۵۷.    
[۲۰] ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۲۲۰.    


۲ - پانویس

 
۱. ↑ ابن عنبه، احمد بن علی، عمدة الطالب، ص۲۴۵.    
۲. ↑ ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، مقاتل الطالبیین، ص۳۵۸.    
۳. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۶۷.    
۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۲، ص۱۱۳.    
۵. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۹، ص۱۷۱-۱۷۲.    
۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۴، ص۱۴۹.    
۷. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۳۵۶.    
۸. ↑ حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۶۸.    
۹. ↑ قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۱۷۶.    
۱۰. ↑ استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۸۹.
۱۱. ↑ مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانة الادب، ج۲، ص۲۴۶.    
۱۲. ↑ خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۶، ص۱۷۲.    
۱۳. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۹۵.
۱۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۵.    
۱۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۶۹.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۳۴۷.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۳، ص۵۰۰.    
۱۸. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۷۹.    
۱۹. ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۱، ص۵۷.    
۲۰. ↑ ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۲۲۰.    


۳ - منبع


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۹۴، برگرفته از مقاله «محمد دیباج».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 203 (قمری) | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | راویان موثق شیعه قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | فرزندان امام صادق | مؤلفان شیعه قرن 2 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 3 (قمری)




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.